Lia máy (Panning) là một kỹ thuật trong nhiếp ảnh mà người chụp di chuyển máy ảnh bám theo một chủ thể đang chuyển động trong quá trình chụp tương đối chậm, nhằm đảo ngược các chuyển động trong ảnh để chủ thể chuyển động nét và nhìn như đang đứng yên trong khi hậu cảnh/tiền cảnh là những vật thể cố định lại mờ nhìn như đang di chuyển.
THẾ NÀO LÀ ẢNH LIA MÁY
Ảnh lia máy hiệu quả thường là lia ngang có thể từ trái qua phải hoặc từ phải qua trái tùy theo hướng chuyển động của chủ thể. Tấm ảnh hoàn hảo sẽ có một chủ thể hoàn toàn nét đối với những phần/bộ phận cố định không có chuyển động của chủ thể và có thể bị mờ có định hướng đối với những phần/bộ phận có chuyển động của chủ thể, với một tiền cảnh hoặc hậu cảnh càng mờ càng đẹp. Mấu chốt của độ nét chủ thể nằm ở việc vừa lia máy mềm mại với khả năng đồng tốc và luôn bám sát được chủ thể khi chuyển động và mấu chốt của độ mờ hậu cảnh quyết định bởi tốc độ chụp đủ chậm so với tốc độ chuyển động tương đối của chủ thể đối với khoảng cách và tiêu cự ống kính của người chụp.
CÀI ĐẶT CHO CHỤP LIA MÁY
- Thứ nhất là đặt tốc độ chụp đủ chậm với tốc độ chuyển động của chủ thể để hậu cảnh có độ nhòe nhiều nhất có thể mà vẫn đảm bảo độ nét tốt nhất cho chủ thể.
- Thứ hai là đặt chế độ chụp liên tiếp tốc độ cao nhất có thể.
- Thứ ba là đặt chế độ lấy nét liên tục (AFC trên các máy Fujifilm, Sony, Nikon và AI Servo trên máy Canon) nếu bộ gear của chúng ta có khả năng lấy nét cực nhanh và đồng bộ của cả thân máy lẫn ống kính.
- Thứ tư là chỉnh kích thước của điểm/vùng lấy nét phù hợp với kích thước của chủ thể trong khung hình và vị trí lấy nét phù hợp với bố cục mong muốn.
- Thứ năm là chuyển sang chế độ chụp ưu tiên tốc độ đối với các máy ảnh sử dụng chế độ chụp PASM hoặc trên máy Fujifilm dòng X-T thì chỉnh ISO về Auto với dải ISO có thể nhảy từ thấp nhất tới cao nhất và khẩu độ cũng về Auto luôn.
KỸ THUẬT CHỤP LIA MÁY
- Chọn góc máy có hậu cảnh đẹp, tốt nhất là tránh được bầu trời vào ban ngày với ánh sáng ngược. Chọn vị trí đứng vuông góc với cung đường sẽ chụp để đảm bảo khoảng cách với chủ thể trong cùng đường đó thay đổi không quá nhiều.
- Lấy nét vào chủ thể ở đầu cung đường và bấm giữ nút chụp cho tới cuối cùng đường. Trong quá trình chụp luôn đảm bảo rằng điểm hoặc vùng lấy nét luôn nằm trên chủ thể, tối ưu nhất là luôn nằm trên một khu vực nhất định của chủ thể cần chụp.
- Việc di chuyển máy đều và uyển chuyển để bám sát được chủ thể thường sẽ chậm hơn một chút ở 2 đầu cung đường và thường sẽ nhanh hơn ở giữa cung đường sẽ quyết định tới độ nét của chủ thể.
- Sử dụng màn hình LCD khi chụp có lợi thế là quan sát và đoán trước được tốc độ di chuyển của chủ thế sắp chụp bằng mắt thường nên tốc độ lia máy được chuẩn bị tốt nhất. Tuy nhiên, khi lia máy bằng 2 tay không có điểm tựa hoặc trục quay cố định sẽ gây ra sự mất ổn định của máy trong quá trình lia nêu hiệu quả thường không cao. Tôi khuyến cao nên chụp với ống ngắm EVF trên các máy Mirrorless hoặc OVF với các máy DSLR để máy ảnh được ổn định hơn nhiều khi được áp sát vào mắt và hai tay đỡ máy sẽ được tỳ vào thân người và khi lia máy chúng ta sẽ chỉ xoay hông chứ không xoay cả người nên trục xoay rất ổn định. Việc quan sát trước được tốc độ chuyển động của chủ thể trong trường hợp này sẽ được thực hiện từ góc xa trước khi vào tới cung đường chụp sẽ đảm bảo cho chúng ta dự đoán trước được tốc độ lia máy phù hợp.
MỘT SỐ LƯU Ý
- Lia máy là kỹ thuật không dễ nhưng cũng không quá khó và là kỹ thuật thực hành buổi đầu tiên trong chương trình dạy nhiếp ảnh cơ bản của tôi. Tấm ảnh lia máy đạt yêu cầu khi chúng ta có thể đọc được rõ ràng nhãn mác hay model trên thân xe máy hoặc xe đạp chạy trên phố.
- Ngược lại, những thân máy mới ra mắt gần đây có khả năng lấy nét cực nhanh và thậm chí có thêm khả năng nhận dạng phương tiện giao thông như ô-tô, xe máy, xe đạp… bằng trí tuệ nhân tạo. Trong kỹ thuật lia máy, tôi khuyến cáo các bạn nên tắt chế độ nhận diện người và phương tiện này vì trong quá trình chụp, rất có thể máy ảnh sẽ nhận dạng được 1 người hoặc phương tiện khác bên cạnh chủ thể mà chúng ta nhắm đến và điểm nét sẽ bị nhảy sang chủ thể khác.
0:00 Giới thiệu về kỹ thuật lia máy (panning)
1:02 Giới thiệu kênh
1:19 Thế nào là ảnh lia máy
3:18 Cài đặt cho chụp lia máy
6:39 Kỹ thuật chụp lia máy
8:30 Một số lưu ý
#photography #panning #fujifilm